Czym jest naruszenie praw pacjenta?

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U.2020.849 t.j. z dnia 2020.05.13) wymienia prawa pacjenta, które muszą być respektowane przez wszystkie podmioty udzielające pacjentom świadczeń zdrowotnych. Przykładowo można wskazać np. prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej (art. 6.1. Ustawy), prawo do natychmiastowego udzielenia świadczeń zdrowotnych ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia (art. 7.1 Ustawy) czy prawo do informacji o swoim stanie zdrowia (art. 9.1 Ustawy). Przykłady naruszeń najistotniejszych praw pacjenta zostaną omówione w kolejnych artykułach.

Należy przypomnieć, iż pacjent ma prawo dochodzenia roszczeń nie tylko za krzywdę czy szkodę wynikającą z błędu medycznego, ale również za naruszenie jego praw jako pacjenta. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, iż w przypadku dochodzenia roszczeń za naruszenie praw pacjenta nie jest konieczne wystąpienie elementu krzywdy czy szkody po stronie pacjenta, a kwota zadośćuczynienia może zostać przyznana za sam fakt naruszenia któregoś z praw wymienionych w Ustawie o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta. W tym miejscu można przywołać wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi wydanego dnia 26 stycznia 2018 r. ws o sygn. akt I ACa 708/17 „Do przyznania zadośćuczynienia za naruszenie praw pacjenta nie jest konieczne spełnienie przesłanki szkody na osobie. Może być ono przyznane za sam fakt naruszenia i nie jest zależne od jednoczesnego wystąpienia takiej szkody." Powyższe nie oznacza jednak, że w wyniku naruszenia praw pacjenta taka krzywda nie wystąpi. Ocena czy w wyniku naruszenia praw pacjenta doszło do krzywdy czy też nie ma wpływ na wysokość przyznanego zadośćuczynienia.

Prawo do dochodzenia zadośćuczynienia z tytułu naruszenia praw pacjenta zawarte jest w art. 4. 1. Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta - W razie zawinionego naruszenia praw pacjenta sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę na podstawie art. 448 Kodeksu cywilnego.

Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta wymienia również (w art. 4.3) prawa pacjenta, za które nie można domagać się zadośćuczynienia tj. prawo do:
1) przechowywania rzeczy wartościowych w depozycie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
2) informacji o rodzaju i zakresie świadczeń zdrowotnych udzielanych przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych;
3) dostępu do dokumentacji medycznej dotyczącej jego stanu zdrowia;
4) zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych.

Adwokat Zuzanna Walczak